در سرازیری اینترنت اختلالات در كیفیت و سرعت اینترنت در چند ماه گذشته افزایش یافته است گروه اقتصادی | در آستانه تصویب طرح موسوم به «صیانت از حقوق كاربران در فضای مجازی» در مجلس، گزارش‌ها حاكی از افت محسوس سرعت اینترنت كشور است؛ هفته گذشته گزارشی مبنی بر كاهش 7 پله‌ای رتبه ایران در سرعت اینترنت موبایل منتشر و برخی رسانه‌ها نیز عنوان كردند سرعت اینترنت ایران با افغانستان بحران‌زده و درگیر طالبان برابر است. اگرچه وزیر ارتباطات این ادعا را به‌شدت تكذیب و ادعا كرده كه «ایران از نظر سرعت اینترنت از كشور افغانستان 100 پله جلوتر است». این گفته وزیر دو خطا داشت؛ اول اینكه اگر قرار باشد ایران 100 پله جلوتر (بالاتر) از افغانستان در اینترنت همراه باشد می‌بایست در بین 40 كشور برتر قرار بگیرد كه اینگونه نیست و رتبه ایران در این بخش 77 است. حال اگر منظور وزیر ارتباطات از بالاتر بودن رتبه از منظور اینترنت ثابت باشد كه می‌بایست رتبه‌مان 78 باشد در حالی كه در جایگاه 143 قرار داریم. البته وزیر اشتباه دیگری نیز داشت و آن شمارش تعداد كشورهایی بود كه در این لیست قرار گرفته‌اند؛ كل كشورهای مورد بررسی برای سرعت اینترنت همراه 138 و برای اینترنت ثابت نیز 178 بود. دوم اینكه در فیلم مصاحبه، وزیر سرعت اینترنت در افغانستان را 1.7 و برای ایران را نیز 24 مگابیت عنوان كرده بود؛ این در حالی است كه سرعت 1.7 مگابیت در واقع سرعت اینترنت ثابت در افغانستان و سرعت 24 مگابیت سرعت اینترنت همراه در ایران است؛ مقایسه درست در واقع مقایسه سرعت 1.7 مگابیتی اینترنت ثابت در افغانستان و سرعت 9.92 مگابیتی اینترنت ثابت در ایران است. سقوط رتبه اینترنت همراه ایران به 77 در حالی است كه ابراهیم رییسی در زمان تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری بارها از وضعیت اینترنت انتقاد كرده و از نبود زیرساخت‌های مناسب در آن سخن گفته بود. با وجود كاهش 7 پله‌ای رتبه اینترنت همراه و قرار گرفتن در میان 40 كشور آخر از نظر سرعت اینترنت ثابت، به راستی چه كسی حاضر است از وضعیت فعلی اینترنت در كشور دفاع كند؟ وضعیت اینترنت طی هفته‌های اخیر آنقدر بدتر شده كه صدای وزارت علوم نیز درآمده؛ علی‌اكبر صفوی، رییس كارگروه یادگیری الكترونیكی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در واكنش به مواجهه دانشجویان با كندی شدید اینترنت و اختلالات در آموزش‌های مجازی گفته بود: «به نظر من نوسانات و اختلالاتی كه در اینترنت و كیفیت آن وجود دارد در چند ماه گذشته خیلی بیشتر شده است. اختلالات در كیفیت و سرعت اینترنت در چند ماه گذشته افزایش یافته و موجب آزار و اذیت در برگزاری كلاس‌ها و امتحانات شده است.» برخی اختلالات ادامه‌دار اینترنت را در اجرای بی‌سر و صدای طرح ضد اینترنتی در حال بررسی در مجلس می‌دانند. اما مهرداد ویس‌كرمی، دبیر كمیسیون مشترك طرح موسوم به صیانت در مصاحبه با یكی از سایت‌های خبری گفته بود كه: «كندی اینترنت ارتباطی به این طرح ندارد، شاید به دلیل برخی تجمعات باشد. بنای طرح بر انسداد نیست و هیچ‌كدام از ما همچنین دیدگاهی نداریم. این اصلاحات جدید هم كه انجام شده، در راستای این است كه بحث انسداد مطرح نباشد. در طرح‌های اولیه یك چیز‌هایی بود ولی این طرح حداقل سه بار عوض شده است، كمااینكه در مجلس دهم هم بوده و آنجا هم چند بار عوض شده است.» اگرچه اعضای كمیسیون مشترك طرح ضد اینترنتی مجلس بارها از عدم فیلترینگ در این طرح سخن گفته‌اند، اما ادعای قانونمند‌سازی فضای مجازی و نه مسدودسازی آن، توسط كارشناسان و كاربران اینترنت در ایران با دیده شك و تردید نگاه می‌شود. وزیر ارتباطات: دروغ می‌گویند گزارش سایت SPEEDTEST، اختلال‌های گسترده‌تر در اینترنت به خصوص در طول شب و اصرار اعضای كمیسیون مشترك طرح صیانت باعث شد موضوع اینترنت و كندی عجیب آن بار دیگر به صدر اخبار كشور بازگردد و واكنش‌های زیادی را در فضای مجازی به دنبال داشته باشد؛ بسیاری از كاربران بر این باورند در شرایطی كه تورم و گرانی به خصوص در اقلام اساسی، خانوارهای بیشتری را در تنگنا قرار داده، اجرای طرح صیانت و كاهش شدید كیفیت اینترنت تاثیر بدی بر كسب‌وكارها و افرادی می‌گذارد كه تنها از طریق شبكه‌های اجتماعی به درآمدزایی مشغولند. براساس گزارش‌های سایت SPEEDTEST سرعت اینترنت همراه و ثابت در كشور كاهش یافت به گونه‌ای كه رتبه ایران به ترتیب با 7 و یك پله سقوط، به 77 و 143 جهان رسید. در این بین برخی اخبار نیز منتشر شد كه در آن به برابری سرعت اینترنت در ایران و كشور درگیر بحران طالبان، افغانستان اشاراتی شده بود. عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات در واكنش به این خبر در حاشیه مراسم افتتاح پروژه ملی توسعه شبكه فیبر نوری (FTTX) به یكی از خبرنگاران گفته بود: «براساس داده‌های همان سایتی كه ملاك سرعت اینترنت است، ما 100 پله از افغانستان بالاتر هستیم؛ افغانستان كشور 183 در این رتبه‌بندی است و ما رتبه 77 را در اختیار داریم. برخی در این روزها عادت كرده‌اند كه دروغ بگویند و بسیار راحت برچسب بزنند. سرعت متوسط اینترنت در افغانستان 1.7 مگابیت بر ثانیه است. سرعت اینترنت همراه در كشور حدود 24 مگابیت بر ثانیه و میانگین جهانی نیز 29 مگابیت در ثانیه است.» البته او در انتهای سخنان خود به این نكته نیز اشاره كرد كه مردم شایسته سرعت‌های چند صد مگابیت بر ثانیه هستند و قول داد كه در روزهای آتی سرعت اینترنت در كشور افزایش یابد. زارع‌پور در حالی ادعای برابری سرعت اینترنت ایران و افغانستان را از اساس اشتباه خواند كه در پاسخ به پرسش مطرح‌شده دو خطا داشت؛ اول آنكه رتبه و سرعت اینترنت ثابت در افغانستان را با رتبه و سرعت اینترنت همراه در ایران مقایسه كرد. اگر قرار باشد سرعت اینترنت ثابت در هر دو كشور مبنای محاسبه قرار گیرد، رتبه افغانستان 178 و رتبه ایران نیز 143 بوده بنابراین فاصله 100 پله نیست و 35 است. خطای دوم او در شمارش تعداد كشورهای حاضر در رتبه‌بندی بود؛ سایت SPEEDTEST.NET در خصوص اینترنت همراه تنها 138 كشور و در خصوص اینترنت ثابت نیز 178 كشور را مورد ارزیابی قرار داده است. حال اگر مبنای صحبت‌های وزیر ارتباطات اینترنت همراه در نظر گرفته شود، می‌توان دریافت كه فاصله بین ایران و افغانستان 60 پله است؛ سرعت اینترنت همراه در افغانستان درگیر طالبان به 5.24 مگابیت بر ثانیه رسیده كه حتی یك پله صعود نیز داشته است. براساس گزارش این سایت، سرعت اینترنت همراه كشور 24.03 مگابیت بر ثانیه گزارش شده كه با 7 پله سقوط در رتبه 77 قرار گرفت؛ میانگین جهانی نیز 29.5 مگابیت بر ثانیه بوده است. وضعیت در بخش اینترنت ثابت به مراتب بدتر از اینترنت همراه بود؛ به گونه‌ای كه سرعت آن در كشور 9.9 مگابیت بر ثانیه و رتبه كشور نیز یا یك پله سقوط 143 برآورد شده؛ این در حالی است كه میانگین جهانی آن 59.7 مگابیت بر ثانیه عنوان شده بود. وضعیت اینترنت همسایگان ایران چگونه است؟ قطر، امارات متحده عربی، عربستان سعودی، كویت، عراق و تركیه از جمله همسایگان ایران هستند كه در لیست SPEEDTEST به بررسی وضعیت اینترنت‌شان پرداخته شده است. این گزارش هفته گذشته منتشر شده بود اما كندی و اختلال شدید اینترنت طی چند روز اخیر از یك سو و پافشاری نمایندگان مدافع طرح ضد اینترنتی در مجلس از سوی دیگر باعث شد كه داده‌های آن بار دیگر مورد توجه قرار گیرد. با استناد به این گزارش و در بخش اینترنت همراه امارات متحده عربی با سرعت 138.38 مگابیت بر ثانیه، پرسرعت‌ترین اینترنت در جهان را دارد. قطر با سرعت 104.4 مگابیت بر ثانیه و یك پله سقوط در جایگاه پنجم و عربستان سعودی با سرعت 93.8 مگابیت بر ثانیه بدون تغییر در جایگاه هفتم جهان قرار گرفتند. كویت نیز دیگر كشور همسایه ایران است كه با سرعت 85.38 مگابیت بر ثانیه در رتبه دهم قرار گرفت؛ مقایسه داده‌های این گزارش نشان می‌دهد در لیست 10 كشور با بالاترین سرعت، 4 كشور همسایه ایران در آن قرار دارند. این در حالی است كه روند سرعت اینترنت ایران كاهشی بوده است. عراق نیز دیگر كشور همسایه است كه سرعت اینترنت ثابت در آن 41.74 مگابیت بر ثانیه اعلام شده كه نشان‌دهنده رشد 5 پله‌ای و قرار گرفتن در جایگاه 42 جهان است. نكته دیگر در این است كه تركیه با وجود بحران‌های ریز و درشت اقتصادی و تورم بیش از 50 درصدی‌اش، سرعت اینترنت همراه 31.34 مگابیت بر ثانیه را به ثبت رساند كه باعث شد تنزل رتبه‌ای به اندازه 2 پله و قرار‌گیری در رتبه 59 داشته باشد. مقایسه اعداد و ارقام نشان می‌دهد وضعیت اینترنت در ایران از بسیاری از شیخ‌نشینان خلیج فارس بدتر است و این سرعت آن‌هم در شرایطی كه به دلیل شیوع كرونا، كلاس‌ها در اغلب مدارس و دانشگاه‌ها به صورت آنلاین برگزار می‌شود، تنها بار مالی به دوش افراد برای خرید بسته‌های اینترنت وارد می‌كند و باعث اضطراب و نگرانی كسب‌و‌كارهای مجازی می‌شود.